vrijdag 6 februari 2015

Reizen in mijn hoofd

Deze afgelopen maand deed mijn lichaam niet wat het moest doen. Het klapte uit uit. Als een tijdelijke stroomstoring waarbij onverwacht even alles buiten werking wordt gesteld. Niks ernstigs maar toch knap vermoeiend en soms behoorlijk vervelend.
Ik plaatste een berichtje op Facebook, waarop gemengd werd gereageerd. Ik zal wel een vaaghoofd zijn, maar sommige mensen begrepen niet nadat ze het hadden gelezen, dat ik al een maand niet in orde was, hoorde ik terug.
Ziek zijn heeft ook voordelen. Ik had nu weer eens tijd voor dingen waar ik normaal niet aan toekom, zoals een gesprek met mijn dochter over beginnende borstjes, met mijn stiefzoon over ons zelfbeeld en ook weer eens tijd om een blogpost te schrijven. Want deze blog zou toch een (en ik citeer mezelf) 'hotspot to publish thoughts and notes on exhibitions and museums' moeten blijven...


Maar goed...ziek zijn brengt je niet ver. Ja, tijdelijk in het ziekenhuis in mijn geval. Ik bracht het niet verder dan neurotisch mijn Pinterest aanvullen met leuke familievakantiehuisjes, 1001 (onmogelijke) vakantieplannen maken, het internet dwangmatig afstruinen en onduidelijke berichtjes sturen via Whats app naar familie en vrienden (want door de antibiotica en andere pillen was ik wel een beetje wows, nu en dan). Dus virtueel legde ik lichtjaren af, maar fysiek lag ik vooral in bed. Ik ben (en was) op reis in mijn hoofd, zo schreef ik op Facebook. Die innerlijke reis ging over de heuvels en dalen van wat ik meemaakte de afgelopen jaren, maar ook over mijn wensen en verlangens. En ik fantaseerde over alles wat had ik had willen zien en doen de afgelopen jaren én over wat ik allemaal wil zien en doen de komende tijd. 

Verder keek ik maar weer eens tv, toen ik weer een beetje op de been was. Want een tv in de slaapkamer hoeft voor mij niet. Dus eerst maar weer beneden op de bank zien te komen. God, dat had ik al een tijd niet meer gedaan! Gewoon tv kijken en zappen, lekker old school! En via tips die ik las op mijn social media kanalen, kwam ik soms op de goede zenders. Zo vroeg een oud schoolvriendje van mijn zus, Thomas, op Facebook of we alsjeblieft- tegen zijn gewoonte in- een bericht wilde delen van zijn Facebookwall. Hij had een programma over zijn werk als buitenland correspondent en leven in Iran gemaakt en dat kwam nu net uitgerekend te geprogrammeerd staan tegenover het populaire tv-programma Boer Zoekt Vrouw. Ik deed het braaf. Bericht Thomas Erdbrink gedeeld met vrienden: check!

Hé, Iran....? Een mooie gelegenheid om op reis te gaan vanaf de bank. Ik wilde altijd al een keer naar Iran, naar Perzië. Met mijn klassieke opleiding was ik immer geïnteresseerd in klassieke beschavingen. Zo reisde ik al eens naar Oost-Turkije omdat ik zo graag de grootheidswaanzin van koning Antiochus wilde zien op de berg Nemruth. 

Bij Iran dacht ik - heel romantisch - vooral aan de Parthen, Alexander de Grote, zoroastrisme en een mooie naam als Isfahan (en dat gedicht van de tuinman en de dood). Ook moest ik terugdenken aan het indrukwekkende en heftige werk dat ik zag op de tentoonstelling van Iraanse nieuwsfotograaf Kaveh Golestan, waarmee ik kennis had gemaakt, toen ik destijds in de Kunsthal werkte. Ergens rond die tijd had ik ook weer contact gekregen met eerdergenoemde Thomas via Twitter, omdat zijn vrouw, de begaafde fotograaf, Newsha door Golestan is opgeleid. Thomas en zijn werk heb ik al die tijd al gevolgd via NRC, waarin hij een gedenkwaardig stuk schreef over zijn bruiloft en de betrekkingen tussen zijn Nederlandse familie en die van zijn Iraanse vrouw. Ook volgde ik hem zo nu en dan ook online, onder andere via zijn eerdere blog met dezelfde naam als de serie. Kortom, ik verheugde me op mooie tv.

Ik ging kijken, deels op zondagavond op de bank, deels via uitzending gemist. En ik vond het prachtig! Thomas nam ons kijkers mee in zijn huis, zijn relatie, zijn werk en vrienden. Hij toonde ons het dagelijks leven van een optimistische buitenlandse journalist met al zijn onbevangenheid en kwetsbaarheden in een voor mij vreemd, mooi land met heel beleefde omgangsvormen. Hij liet ons ook iets zien van religie, politiek en geschiedenis. Geen reisprogramma dus, maar iets veel mooiers: een persoonlijk document. Ik zag de herdenking van de bezetting van de Amerikaanse ambassade in 1979 en hoorde weer over de Iran- Irakoorlog die uitbrak in 1980. Ik zag oude nieuwsbeelden afgespeeld in mijn hoofd. En opeens....ging er ergens tussen die zondagen in, een luikje open naar het verleden, mijn eigen verleden.

Dat ik als jong meisje mijn opa en oma ging uitzwaaien op Schiphol, voorafgaand aan hun reis naar Australië - destijds was vliegen sowieso nog heel bijzonder. Mijn grootouders kregen vlak voordat ze vertrokken te horen dat ze die dag helemaal niet gingen vliegen. Er was een oorlog uitgebroken tussen Iran en Irak en daardoor kon hun vlucht niet doorgaan, omdat ze het luchtruim van een van die landen zouden moeten doorkruisen. Ik stond teleurgesteld te zwaaien, terwijl ze wegreden met een bus naar een nabij Schiphol gelegen hotel. Ik had iets romantischer in mijn hoofd gehad, iets met zakdoeken zwaaiend vanaf het open lucht terras naar een opstijgend vliegtuig. Die bus was een heel ander afscheid dan ik me had voorgesteld, in ieder geval.

Maar ik kwam nog verder in de kastjes van mijn geheugen. Daar was opeens Mehdi. Die zat bij mij in de eerste klas. Geen idee waarom hij zo kort bleef, op een dag was hij er en toen was hij opeens weer weg. Hij zonderde zich altijd een beetje af. Ik vond hem wel interessant. Hij was een kop kleiner dan ik. Ik hoogblond en blauwogig en wat onzeker. Hij klein, donker en ontzettend trots. Een beetje een uitslover, vond ik. Ik geloof niet dat ik verliefd op hem was, wel gefascineerd door hem. Hij vertelde mij over het land waar hij vandaan kwam. En over zijn familie. Die was belangrijk en rijk, zei hij. In zijn land was de beschaving begonnen, verzekerde hij me. Hij zei dat het een heel belangrijk land was. Ik hing aan zijn lippen. Zeker ook toen hij een keer- vlak voor hij weer van het toneel verdween- foto's meenam. Ik weet zeker dat het toen grote indruk moet hebben gemaakt, want ik weet het nu, 35 jaar later ongeveer, nog. Zijn kleine jongensvingers die over het stapeltje foto's heen lagen.

Op de foto's zag ik zijn familie. Grote, donkere mannen met baarden, in mijn herinnering in een soort jurken. Of heb ik dat er later bij bedacht? Maar het mooiste vond ik de 'paleizen' met grote koepels en de prachtige blauwe tegeltjes. Ik zag ook veel zand en weinig groen, wel hier en daar een palmboom op de foto. Het deed me denken aan Starwars en filmbeelden die ik had gezien van de planeet Tatooine in A New Hope, de eerste Starwars film, een paar jaar eerder uitgekomen (1977). Net zo'n sprookjesachtig, niet bestaand land in mijn beleving....
Door te kijken naar de serie van Thomas- Onze man in Teheran, kwam ik erachter dat mijn Mehdi met de felle donkere ogen en zijn familie vast en zeker uit Iran kwam! Ik ben geboren in oktober 1973 en zat in ongeveer 1979-1980 in de eerste klas van de lagere school. Ten tijde van de Iraanse revolutie, precies een jaar voor sommige Iraniërs om naar het buitenland te vluchten. Ik was in mijn dorp Voorschoten al eens op reis geweest naar Iran! Zo wel nu, als toen een imaginaire trip in mijn hoofd weliswaar. Maar wel al jong gefascineerd. 

De moskee in Isfahan hierboven herken ik nog wel van die foto's van mijn klasgenootje en begrijp ook goed waarom ik die toen al zo mooi vond. Iran is ver weg, maar niet zo ver meer als toen ik 7 jaar was. Ik blijf graag dromen en fantasiereizen. Maar wie weet zit een retourtje Teheran er nog wel eens in....ik zou daar ook best wat meer willen zien van het erfgoed, musea , hedendaagse kunst en de mensen ontmoeten. Tot die tijd en zo lang het kan, zeker kijken naar Onze Man in Teheran!

Geen opmerkingen: